ที่มาของพันธุ์ข้าวที่ใช้เพาะปลูกในปัจจุบัน

ต้นกำเหนิดของเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มนุษย์ใช้เพาะปลูกในปัจจุบัน พัฒนาสายพันธุ์มาจากพืชตระกูลหญ้าที่เรียกว่าข้าวป่า ในตระกูล Oryza gramineae สันนิษฐานว่า พืชสกุล Oryza มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนชื้นของทวีป Gondwanaland ก่อนผืนดินจะเคลื่อนตัวและเคลื่อนออกจากกันเป็นทวีปต่าง ๆ เมื่อ230-600 ล้านปีมาแล้ว จากนั้นข้าวกระจายจากเขตร้อนชื้นของแอฟริกา เอเชียใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ ออสเตรเลีย อเมริกากลางและใต้ตามการอพยพย้ายถิ่นของคนในสมัยโบราณ ข้าวสามารถเจริญเติบโตได้ตั้งแต่ความสูงจากระดับน้ำทะเลถึง 2,500 เมตรหรือ มากกว่านั้น ทั้งในพื้นที่เขตร้อนและเขตอบอุ่น และในที่ราบลุ่มจนถึงที่สูง ครอบคลุมพื้นที่ตั้งแต่เส้นรุ้งที่ 53 องศาเหนือถึง 35 องศาใต้

มนุษย์ได้คัดเลือกพันธุ์ข้าวป่าชนิดต่างๆ ตามความต้องการของตน เพื่อให้สอดคล้องกับระบบนิเวศน์ที่ตนอยู่อาศัยและสามารถเจริญเติบโตได้ดี มีผลผลิตสูง มีการผสมพันธุ์ข้ามระหว่างข้าวที่ปลูกกับวัชพืชตระกูลหญ้าที่เกี่ยวข้อง เกิดเป็นข้าวพันธุ์พื้นเมืองมากมายหลายสายพันธุ์ ซึ่งให้ผลผลิตสูง ในปัจจบันได้มีการพัฒนาสายพันธุ์ข้าวให้ปลูกได้ตลอดปี ก่อให้เกิดพันธุ์ข้าวปลูกที่เรียกว่า ข้าวลูกผสมซึ่งมีปริมาณ120,000 พันธุ์ทั่วโลก ข้าวที่ปลูกในปัจจุบันแบ่งออกเป็นสองกลุ่มใหญ่ๆคือ ข้าวแอฟริกาและข้าวเอเชีย